- Map(નકશો) શબ્દ Mappa(લેટિન શબ્દ) પરથી બનેલો
- Map – હાથમાં રાખી શકાય તેવો કાપડનો ટુકડો
- નકશો (પૃથ્વીની સપાટી અથવા તેના કોઈ એક ભાગનું સપાટ કાગળ પરનું આલેખન)
- નકશા પોથી (પૃથ્વી અથવા તેના વિશાળ ભાગની બહુવિધ વિગતો દર્શાવતા નકશાઓનો સમૂહ)
- પ્રમાણમાપ (પૃથ્વી પરના કોઈ પણ બે સ્થળ વચ્ચેનું અંતર અને નકશા ઉપર તે બે સ્થળ વચ્ચેના અંતરનો ગુણોત્તર)
- નકશાના કુલ 3 અંગો
- નાના માપના નકશાના 4 પ્રકાર
- GPS (Global Position System) (જેની મદદથી વિશ્વના કોઈ પણ સ્થળે સ્વયં પહોંચી શકાય)
- સર્વે ઓફ ઇન્ડિયા સંસ્થા (દહેરાદુન) (નકશા નિર્માણ અને તેના ઉપયોગ માટેની મંજૂરી આપે)
- NATMO સંસ્થા (કોલકતા)
- NRSA સંસ્થા (હૈદરાબાદ)
ભારત દેશ
- ઉતર-પૂર્વ ગોળાર્ધમાં
- એશિયા ખંડમાં
- 8.4 થી 37.6 ઉતર અક્ષાંશ વચ્ચે
- મધ્યમાંથી કર્કવૃત્ત પસાર થાય
- ઉતરે હિમાલય
- પૂર્વમાં બંગાળનો ઉપસાગર
- પશ્વિમે અરબ સાગર
- રાષ્ટ્રીય રાજધાની પ્રદેશ – 1
- કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશ – 9
- હોકાયંત્ર (ઉપયોગ – વહાણ, સ્ટીમર, સબમરીન મા) (ચુંબકના ગુણધર્મને આધારે બનાવેલ સાધન)
- મોટા માપનાં નકશાનું પ્રમાણમાપ (1 cm = 50 Km કરતાં ઓછું)
- રૂઢ સંજ્ઞાઓ આંતરરાષ્ટ્રીય સમજૂતી દ્ધારા સ્વીકાર્ય છે
નકશાના પ્રકાર
- પ્રાકૃતિક નકશા (માનવીની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓનો નિર્દેશ કરે) (વન્ય પ્રાણીઓ, વનસ્પતિ, જંગલો, ખનીજ, પર્વતો, ઉચ્ચપ્રદેશો, મેદાન દર્શાવે) (કુદરત નિર્મિત વિગતોનું આલેખન)
- હવામાન નકશા (તાપમાન, વરસાદ, પવનની માહિતી દર્શાવે)
- સાંસ્કૃતિક નકશા (રાજ્યનો નકશો, ખેતી, વસ્તી)
- ભૂપૃષ્ઠ નકશો (પર્વતો, જળ પરીવહન દર્શાવે)
- રાજકીય નકશા (ખંડ, દેશ અને સ્થાનિક વહીવટી તંત્રની માહિતી)
- ખગોળીય નકશા (ગ્રહો, ઉપગ્રહો, નક્ષત્રો વગેરે અવકાશી પદાર્થોની માહિતી)
- હેતુ અને માપ આધારીત નકશા (જરુરીયાત પ્રમાણેની વિગતોને આધારે તૈયાર કરવામાં આવે)
- હેતુ આધારીત નકશા (પ્રાકૃતિક નકશા, સાંસ્કૃતિક નકશા)
- વાયવ્ય (ઉતર-પશ્વિમ દિશા)
- અગ્નિ (દક્ષિણ-પૂર્વ દિશા)
- નૈઋત્ય (દક્ષિણ-પશ્વિમ દિશા)
- પૂર્વ (ઉગતાં સૂર્ય સામે ઉભા રહો તો આ દિશા કહેવાય)
- ઉતર (ઉગતાં સૂર્ય સામે ઉભા રહો તો ડાબો હાથ ઉતર દીશા બતાવે)
નકશામાં ક્યો રંગ શું દર્શાવે
- લીલો રંગ (વનસ્પતિ પ્રદેશ)
- વાદળી રંગ (જળ સ્વરૂપ)
- કાળો રંગ (રેલમાર્ગ)
- લાલ રંગ (જમીન માર્ગ)
- પીળો રંગ (ખેતી)
Free Talati Test Series
