Std. 6 (GCERT) સામાજિક વિજ્ઞાન (Chapter-10) પૃથ્વીના આવરણો

પૃથ્વી પરના 4 આવરણો
જલાવરણ
  • પૃથ્વીની સપાટીનો જે વિસ્તાર પાણીથી ઘેરાયેલ છે તે
  • પૃથ્વીની સપાટીનો 71% ભાગ
  • પૃથ્વી પર પીવાલાયક પાણી 3% (97% સમુદ્રનું ખારું પાણી)
  • મહાસાગર (તેની સંખ્યા 4) (પેસિફીક મહાસાગર, એટલાન્ટિક મહાસાગર, આકૅટીક મહાસાગર) (તેના તળીયે 10 Km જેટલી વિશાળ અને ઉંડી ખાઈઓ) (પૃથ્વી પર વિશાળ જળરાશિ ધરાવતો ભાગ)
  • સમુદ્રના તળીયે મેગેનિઝ, લોખંડ, ક્લાઈ જેવા ખનીજ
  • વરસાદનો મોટા ભાગનો ભેજ સમુદ્રમાંથી આવે
  • મેગ્મા (ખડકોનું પીગળેલું દ્રવ્ય)

મૃદાવરણ/ખડકાવરણ/ઘનાવરણ

  • મૃદા = માટી
  • પૃથ્વીની ઉપરનો પોપડો ઘન પદાર્થો અને માટીનો બનેલો
  • પૃથ્વીની ઉપરનો પોપડો 64 થી 100 Km જાડો
  • પર્વતો, ઉચ્ચ પ્રદેશો, મેદાનોનો સમાવેશ
  • જીવાવરણ અને વનસ્પતિ જીવન સાથે ગાઢ સંબંધ
  • પૃથ્વીની સપાટીનો 29% ભાગ રોકે
  • આહારથી માંડીને આવાસ અને આપણા અસ્તિત્વનો પાયો
  • ઘર, ખેતી, ઉદ્યોગો સાથે સંબંધિત
  • તેમાથી ખનીજ અને ખનીજ તેલ મળે
  • જમીનનો ઉપલો ભાગ
  • તેનાથી દર 1 Km ઉંડાઈએ 30 સેલ્સિયસ તાપમાન વધે

વાતાવરણ

  • પૃથ્વીની આસપાસ 800 થી 1000 Km ની ઉંચાઇ સુધીનું આવરણ
  • નરી આંખે ન જોઈ શકાય
  • પૃથ્વી માટે કુદરતી ઢાલ
  • વિવિધ વાયુઓ, પાણીની વરાળ, ઉલ્કા કણનો સમાવેશ
  • તેના માધ્યમથી અવાજ સાંભળી શકાય
  • તેનાથી રેડિયો અને દુરદર્શનના પ્રસારણ શક્ય બન્યા છે
  • પૃથ્વીની સપાટીથી ઉપર જતા વાયુઓનું પ્રમાણ પાતળું થતું જાય
  • નાઈટ્રોજન (વાતાવરણમાં સૌથી વધારે પ્રમાણ – 78.03%) (130 Km ની ઉંચાઇ પછી પ્રમાણ ઓછું થતું જાય છે)
  • ઓક્સિજન (વાતાવરણમાં 20.99% પ્રમાણ) (110 Km ની ઉંચાઇ પછી પ્રમાણ ઓછું થતું જાય છે)
  • આર્ગોન (વાતાવરણમાં 0.94% પ્રમાણ)
  • કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (વાતાવરણમાં 0.03% પ્રમાણ) (20 Km ની ઉંચાઇ પછી પ્રમાણ ઓછું થતું જાય છે)
  • અન્ય વાયુઓ (વાતાવરણમાં 0.01% પ્રમાણ)
  • ઓઝોન (સ્વાસ્થ્યવર્ધક વાયુ) (વહેલી સવારે ખુલ્લા મેદાનમાં અને સમુદ્ર કિનારાની હવામાં વધારે પ્રમાણમાં) (સૂર્યના પારજાંબલી કિરણોનું શોષણ કરીને પૃથ્વીને પ્રચંડ ગરમીથી બચાવે)
  • હાઈડ્રોજન અને હિલિયમ (પૃથ્વીથી ખૂબ ઉંચાઈએ જતા જોવા મળે)

જીવાવરણ

  • સૌર પરિવારમાં માત્ર પૃથ્વી પર
  • માનવજીવનના અસ્તિત્વ અને નિર્વાહનો આધાર
  • પૃથ્વી પરનો દરેક સજીવ તેમાંથી ખોરાક મેળવે
  • વિવિધ જીવસૃષ્ટિનો સમાવેશ
Free Talati Test Series
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments