Explanation :-

નર્મદા નદી પર બાંધવામાં આવેલ મુખ્ય ડેમ નીચે મુજબ છે:

1. સરદાર સરોવર ડેમ [ગુજરાત (નવગામ પાસે)]
2. ઇન્દિરા સાગર ડેમ [મધ્ય પ્રદેશ (ખંડવા પાસે)]
3. ઓમકારેશ્વર ડેમ (મધ્ય પ્રદેશ)
4. મહેશ્વર ડેમ (મધ્ય પ્રદેશ)
5. બરગી ડેમ (મધ્ય પ્રદેશ)

નોંધ :-
આ પ્રશ્ન Final Answer Key માં રદ થયેલ છે.

Explanation :-

કાળીયાર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન

1. સૌરાષ્ટ્રના ભાલ ક્ષેત્રનો નાનો ભાગ (ખંભાતના અખાતની નજીક) એ કાળીયાર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવેલ છે. ( ભાવનગર જિલ્લાના વલ્લભીપુર તાલુકાના વેળાવદર ગામની પાસે)
2. આ ઉદ્યાનનો મોટાભાગનો વિસ્તાર તૃણભૂમિ છે જેમાં ગાંડો બાવળ (Prosopsis Chilensis) જોવા નથી મળતો, પરંતુ ઘાસના મેદાનો જ જોવા મળે છે.
3. આ ઉદ્યાનમાં મહત્ત્વના પ્રાણીઓ કાળીયાર, વરુ, હરણ, દીપડો અને લાલ મોઢાવાળું માંકડું (Macaca Mulatta) છે.

વિધાન "1 અને 3" બંને સત્ય છે. માટે આ પ્રશ્ન Final Answer Key માં રદ થયેલ છે.

Explanation :-

1. પૃથ્વી સપાટીનું કુલ ક્ષેત્રફળ 51 કરોડ ચો.કિ.મી. છે અને તેમાં મહાસાગર, સમુદ્રો અને પૃથ્વી ભૂમિખંડોનું પ્રમાણ 71:29 ના પ્રમાણમાં છે.
2. દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં જળરાશિનું પ્રમાણ વધારે છે અને પૃથ્વીનો લગભગ 81% વિસ્તાર આ ગોળાર્ધમાં છે.
3. ઉત્તર ગોળાર્ધમાં જમીનનું પ્રમાણ વધારે છે અને પૃથ્વીનો લગભગ 68% વિસ્તાર આ ગોળાર્ધમાં છે.

Explanation :-

બંદરો (Ports) મુખ્યત્વે 6 પ્રકારના હોય છે:

1. મુખ્ય બંદરો (Major Ports)
2. લઘુ બંદરો (Minor Ports)
3. કુદરતી અને કૃત્રિમ બંદરો (Natural & Artificial Ports)
4. નદી બંદરો (Inland River Ports)
5. વિશિષ્ટ બંદરો (Specialized Ports)
6. દરિયાઈ અને હાર્બર બંદરો (Sea & Harbor Ports)

Explanation :-

A. મોટાભાગની આદિવાસી જાતિ વસ્તી ગુજરાતના 48 તાલુકામાં કેન્દ્રીત છે.

B. તાપી જિલ્લામાં 5 તાલુકાઓ છે (વ્યારા, સોનગઢ, ડોલવણ, નિઝર અને ઉચ્છલ). તાપી જિલ્લામાં આદિવાસી વસ્તી છે, પરંતુ તે સૌથી વધુ આદિવાસી વસ્તી ધરાવતું જિલ્લું નથી. ગુજરાતમાં ડાંગ જિલ્લો સૌથી વધુ આદિવાસી વસ્તી ધરાવે છે.

Explanation :-

(2) ડુરાન્ડ લાઈન (Durand Line) એ અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની આંતરરાષ્ટ્રીય સીમા રેખા છે.

ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેની સીમા રેખા રેડક્લિફ લાઈન (Radcliffe Line) છે.

Explanation :-

1. સિક્કિમ - 16 મે 1975ના રોજ ભારતનું 22મું રાજ્ય બન્યું.

4. મિઝોરમ - 20 ફેબ્રુઆરી 1987ના રોજ ભારતનું 23મું રાજ્ય બન્યું.

3. અરૂણાચલ પ્રદેશ - 20 ફેબ્રુઆરી 1987ના રોજ, મિઝોરમ પછી, ભારતનું 24મું રાજ્ય બન્યું.

2. ગોવા - 30 મે 1987ના રોજ ભારતનું 25મું રાજ્ય બન્યું.

Explanation :-

ક્રિષ્ણા, દામોદર અને મહાનદી મુખ આગળ ડેલ્ટા રચે છે. જ્યારે તાપી નદી એ મુખ આગળ ખાડી (estuary) ધરાવે છે.

Explanation :-

• સૂર્યના લંબરૂપ (Vertical) કિરણો માત્ર કર્કવૃત (Tropic of Cancer) અને મકરવૃત (Tropic of Capricorn) વચ્ચેના પ્રદેશો પર જ સીધા પડે છે. કર્કવૃત (Tropic of Cancer) 23.5°N પર છે, જે ભારતમાંથી પસાર થાય છે અને કર્કવૃતની નીચેનો આખો ભારતનો પ્રદેશ કર્કવૃત અને મકરવૃત વચ્ચે સમાવિષ્ટ છે.
• ચંદીગઢ એ કર્કવૃતની ઉપરના ભાગમાં આવે છે, માટે આ સ્થળ ક્યારેય સૂર્યના લંબરૂપ કિરણો (Vertical) પ્રાપ્ત કરતું નથી.

Explanation :-

1. તારાપુર એટોમિક પાવર સ્ટેશન – મહારાષ્ટ્ર

• ભારતનું પહેલું ન્યૂક્લિયર પાવર પ્લાન્ટ છે, જે મહારાષ્ટ્રના પાલઘર જિલ્લામાં સ્થિત છે.

4. કાકરાપાર એટોમિક પાવર સ્ટેશન – ગુજરાત

• ગુજરાતના તાપી નદીના કિનારે, સુરત જિલ્લાના કાકરાપારમાં આવેલું છે.